Artan kira fiyatlarında düşüş yaşanıyor fakat ev bulmak hala mesele. Ama asıl mesele artık sadece “fiyat” değil. Türkiye'nin büyük şehirlerinde kiralık daire arayanlar artık yalnızca bütçelerini değil, adeta hayat hikâyelerini de ev sahiplerine sunmak zorunda. Kimileri maaş bordrosu gönderiyor, kimileri referans listesi. Bazılarıysa ev sahibiyle görüşmeye adeta “mülakata” gidiyor. Kiracılık, barınma hakkı olmaktan çıkıp, bir çeşit iş başvurusuna dönüştü.
Tüm bu gelişmeler, kiracıların ev bulma sürecini sıradan bir ihtiyaçtan çıkarıp, hayatlarının her ayrıntısının mercek altına alındığı zorlu bir sınava dönüştürüyor.
“SADECE EV DEĞİL, HAYATIMI SORGULADILAR”
Türkgün'ün haberine göre; Özel sektör çalışanı Yasemin A. (34) geçen ay İstanbul Gaziosmanpaşa'de ev ararken yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
“Ev sahibi maaşımı, mesleğimi, medeni durumumu sordu. Hatta ‘Uzaktan mı çalışıyorsunuz, evde çok vakit geçiriliyor mu?' diye bile sordu. Kendimi iş görüşmesinde gibi hissettim.”
Benzer bir durumu yaşayan öğretmen ve mühendis çift Demet ve Samet Ö. ise ev tutmak için 2 referans mektubu sunduklarını, bankadan “kredi notu” dökümü aldıklarını ve yine de kabul edilmediklerini belirtiyor:
“Ev sahibi önce ‘memur musunuz' diye sordu. Sonra ‘Evde çocuk olacak mı?' dedi. Çocuğumuz olduğu için vazgeçti.”
EV SAHİPLERİ ARTIK SADECE KİRA DEĞİL, HAYAT TARZINA DA KARIŞIYOR…
Kiralık ev arayan bir çalışan aile, ev sahibinden ilginç kısıtlamalarla karşılaştı: Evde sigara içilmesi ve evcil hayvan beslenmesi kesinlikle yasak.
Bu kısıtlama karşısında şoke olan Hacile G. durumu şöyle anlatıyor:
“Evi bulduk, gördük, beğendik ve taşınmaya karar verdik. Ancak bu kararı verdikten sonra ev sahibi evde sigara içilmesinin yasak olduğunu hatta bu kuralın balkonda dahi geçerli olduğunu belirtti. İlk şoku atlattığımız da ikinci bir şokla karşılaştık, ev sahibi evde evcil hayvan bakmanın da yasak olduğunu söyleyince evi tutmaktan vazgeçtik.”
VERİLER NE DİYOR?
TÜİK verilerine göre, Mayıs 2025 itibarıyla konut kiralarındaki yasal zam tavanı %48,73 olarak belirlendi. Bir önceki ay %51,26 olan oran, böylece geriledi.
Ancak fiyatların ötesinde asıl dikkat çekici olan, kiralama süreçlerindeki “nitelikli kiracı” arayışı.
Emlakçı Ali Öztürk, kiralık konut piyasasındaki yeni eğilimleri şöyle değerlendiriyor:
“Ev sahipleri artık yalnızca kira bedeline değil, kiracının yaşam tarzına da müdahale etmeye başladı. Bekâr kiracıları reddedenler, evcil hayvan beslenmesini yasaklayanlar, hatta çocuklu aileleri istemeyenler her geçen gün artıyor. Barınma ihtiyacından çok, kişisel tercihlere göre kiracı seçiliyor. Bu da kiralık konut arayan vatandaşlar için süreci daha zor ve yorucu hale getiriyor. Adeta barınma hakkının yerini, kişisel elemelerin aldığı bir döneme girdik.
DİJİTAL PLATFORMLAR “FİLTRELİYOR”
Bazı online ilan platformları artık “bekâra verilir/verilmez”, “öğrenciye kapalı”, “hayvanlı kiracı kabul edilmez” “memura kiralık” gibi etiketlemeleri açıkça barındırıyor. Hukuken tartışmalı olan bu filtreleme, pratikte birçok kiracının daha ilk aşamada elenmesine neden oluyor.
Kiralık ev bulmak artık bir ihtiyaç karşılamaktan öte, sosyal sınavlara tabi tutulan bir mücadeleye dönüştü. Ev sahiplerinin artan gücü, kiracıların temel bir insan hakkı olan barınmayı bile “onay alma” sürecine dönüştürdü.
Barınma piyasası, “ödeme gücü”nün değil, “karakter uygunluğu”nun öne çıktığı yeni bir eşikte duruyor: Ev sahipliği yeni patronluk olabilir mi?