İşverenin haksız bir sebeple çalışanını işten çıkarması veya çalışanın haklı nedenle (hastalık, iyi niyet ve ahlak kurallarının ihlali gibi) iş akdini feshetmesi halinde devlet 10 aya kadar işçiyi koruyan bir ödeme yapıyor. Buna ‘işsizlik ödeneği (maaşı)’ deniyor. İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için işçinin son 3 yılda adına en az 600 gün prim ödenmiş olması ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışması gerekiyor. Son 3 yılda adına en az 600 gün prim yatmışsa 6 ay, 900 gün prim yatmışsa 8 ay, 1080 gün prim yatmış ise 10 ay boyunca işsizlik maaşı bağlanıyor.
SÜREYİ KAÇIRMAYIN
İşsizlik maaşı için işten çıkış belgesi verildikten sonra ‘30 gün içinde’ İşkur’a başvurmak gerekiyor. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülüyor. Başvurular, ‘iskur.gov.tr’, ‘e-Devlet’ portalı üzerinden veya İşkur birimlerine direkt giderek şahsen yapılabiliyor. Başvuru, izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılıyor. İşsizlik maaşı, İşkur’a bildirilen IBAN numarasına, hesap belirtilmemişse veya hatalıysa en yakın PTTBank’a her ayın 5’inde yatırılıyor. Maaşın 6 ay içinde çekilmesi gerekiyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
Peki işsizlik ödeneği ne kadar oluyor? İşsizlik maaşı asgari ücretin brüt tutarına göre her yıl artıyor. Bu yıl için geçerli asgari ücret net 17 bin 2 lira, brüt ise 20 bin 2 lira 50 kuruş olarak belirlendi. İşsizlik maaşı hesaplanırken son 4 aylık brüt maaş dikkate alınıyor. Maaş, ortalama brüt kazancın yüzde 40’ı kadar oluyor. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemiyor. Buna göre 2024 yılında asgari ücretle çalışana aylık en az 7 bin 940 lira ödenecek. İşsizlik maaşının tavan tutarı ise 15 bin 880 lira. İşsizlik maaşından sadece damga vergisi kesiliyor.
ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETİ
İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olduğundan, işsizlik ödeneği ödenen günler için, işsiz adına genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yatırılıyor. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.
HAKKINIZI KAYBETMEYİN
İşsizlik maaşı 4 koşulda iptal ediliyor. Bunlar şöyle:
İşkur’un teklif ettiği bir haklı bir nedene dayanmaksızın reddedilirse,
işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalışıldığı tespit edilirse,
İşsizlik maaşı alındığı dönemde, ‘emeklilik’ gerekçesiyle yaşlılık aylığı almaya başlanmışsa,
İşkur tarafından önerilen mesleki geliştirme eğitimi reddedilirse.
3.1 MİLYON KİŞİ BOŞTA
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Aralık 2023 dönemine ilişkin işgücü istatistiklerini dün açıkladı. Buna göre, 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı aralıkta bir önceki aya göre 12 bin kişi azalarak 3 milyon 98 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0.1 puan azalarak yüzde 8.8 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7.1, kadınlarda yüzde 12 olarak tahmin edildi. İstihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre 399 bin kişi artarak 32 milyon 56 bin kişi oldu. Aynı dönemde işgücü 387 bin kişi artarak 35 milyon 154 bin kişiye ulaştı. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0.8 puan azalarak yüzde 15.5 oldu.
