Doğrudan 7 milyondan fazla çalışanı, dolaylı olarak ise toplumun tamamını ilgilendiren yeni asgari ücret yüzde 49 zamla net 17 bin 2 liraya çıktı. Yani 5 bin 599 liralık artış yapıldı. Yeni asgari ücretin işverene maliyeti 23 bin 502 lira. Daha önce 500 lira olarak uygulanan devlet desteği ise yeni yılda 700 lira olarak devam edecek. Bu uygulama işverenin yükünü bir miktar azaltıyor. Gelirlerin asgari ücrete kadar olan kısmından vergi alınmıyor. Asgari ücretle birlikte sosyal yardımlardan, Bağkur primine, işsizlik maaşından kıdem tazminatının taban tutarına kadar birçok alanda da hesaplar değişecek.
65 YAŞ AYLIĞI İÇİN KRİTER
65 yaş aylığı bağlanabilmesi için 65 yaş üstü kişinin ve varsa eşinin gelirine bakılıyor. Gelirin net asgari ücretin üçte birinden düşük olması gerekiyor. Bu tutar şu anda 3 bin 800 lira. Yeni asgari ücretle yani 1 Ocak itibarıyla tutar 5 bin 667 lira olacak. Böylece ihtiyacı olduğu halde bu gelir şartı limitine takılan yaşlıların aylık alması kolaylaşacak. 800 binden fazla vatandaş bu haktan yararlanıyor. 65 yaş maaşındaki artışı ise memur maaş zammı belirleyecek. Orada da yüzde 45-50 civarı zam beklentisi var. Mevcut 65 yaş aylığı 2 bin 348 lira. Zamla birlikte bu tutarın 3 bin 500 lirayı aşması muhtemel.
İŞSİZE DAHA ÇOK MAAŞ
Asgari ücret işsizleri de ilgilendiriyor. Yasaya göre; işsizlik maaşının en düşük miktarı brüt asgari ücretin (şu anda 13 bin 414 lira) yüzde 40’ı, en yükseği ise yüzde 80’i kadar. Brüt asgari ücret 20 bin 2 lira oldu. Buna göre; vergiler dahil taban işsizlik maaşı 7 bin 940 lira, tavan tutar ise 15 bin 880 liraya çıkacak.
GSS PRİMİ VE BEDAVA SAĞLIK HAKKI
Yaşadığı hane içerisindeki kişi başına düşen gelir brüt asgari ücretin üçte birinden düşük olan kişilerin Genel Sağlık Sigortası (GSS) primleri devlet tarafından ödeniyor. Şu anda bu sınır 4 bin 471 lira. 1 Ocak’ta bu tutar 6 bin 667 lira olacak. Yani hanedeki kişi başına geliri bu sınırın altında olan yeni mezun öğrenciler ve işsizler bedava GSS’li olup sağlık için para ödemeyecek. Bu sınırın üzerinde geliri olanlar da aylık prim ödeyecek. GSS primi aylık 402 liraydı, bu rakam da brüt asgari ücrete göre belirleniyor. Yeni yıldan itibaren prim 600 lira olacak. Bu arada GSS prim borcu olanlar devlet destekli sağlık hakkından 2024’te de yararlanabilecek.
BAĞKUR PRİMİ NE KADAR OLDU?
Serbest meslek erbabı, şirket ortakları, avukat, muhtar, esnaf Bağkur primi ödüyor. Asgari ücretteki artış Bağkur primlerini de artırıyor. Aylık prim son ücrete göre 4 bin 628 lira. Primi düzenli ödeyen yüzde 5 daha az ödüyor. İndirimsiz tutar 6 bin 900 lira, indirimli tutar ise 5 bin 865 lira olacak. İsteğe bağlı Bağkur primi ise 6 bin 400 liraya çıkacak.
BORÇLANMA İÇİN EN AZ 213 LİRA
Asgari ücrete yapılacak zam dolayısıyla emeklilik hesabı yapanların maliyetlerini de direkt etkileyecek. Bu yılın sonuna kadar doğum ve askerlik borçlanma hakkını kullanan sigortalılar 1 gün için en az 143 lira 9 kuruş ödeyecek. Bu tutar günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’sini temsil ediyor. Üst limit ise prime esas günlük kazanca göre yapılan hesapla 1.073 lira oluyor. Yeni asgari ücretle alt limit 213.35 lira, üst limit ise 1.600 lira olacak.
KIDEM TAZMİNATI 6 BİN 588 LİRA ARTTI
Kıdem tazminatının taban tutarını brüt asgari ücret belirliyor. O da 1 Ocak 2024 itibarıyla 20 bin 2 lira olarak belirlendi. Dolayısıyla 1 tam yıl çalışması olan ve kendi isteği dışında işten ayrılan veya emeklilik, askerlik, evlilik nedeniyle istifa ederek ayrılanlara en az bu tutar ödenecek. Kıdem tazminatının tavanı da memur maaş katsayısına göre belirlenecek. Memurlar yüzde 50 zam alırsa bu durumda şu anki kıdem tazminatı tavanı 23 bin 489 liradan 35 bin 233 liraya çıkacak.
STAJYER MAAŞI YÜKSELDİ
Yasal düzenlemelere göre; tüm stajyerlere asgari ücretin yüzde 30’u kadar, yani 3 bin 420 lira maaş ödenmesi alıyor. Bu, minimum tutar. İşletmeler isterlerse bunun üzerinde ücret verebilir. Asgari ücrete yapılan zamla stajyere ödenecek tutar da 5 bin 100 liraya yükseldi.